رژیم غذایی با کالری منفی(Negative Calorie Diets) یا به عبارت دیگر رژیم حاوی مواد غذایی چربی سوز همواره مورد توجه و صحبت در محافل عمومی، مجلات و سایت های مختلف است. هدف از این مقاله بیان واقعیت علمی و چگونگی اثربخشی این رژیم ها و مواد غذایی معروف به چربی سوز در کاهش وزن می باشد.
در حقیقت ادعای رژیم های با کالری منفی و مواد غذایی چربی سوز بر این اساس است که این دسته از مواد غذایی ضمن آن که دارای کالری پایینی هستند، در بدن انرژی بیشتری نسبت به آن چه که از مصرف آن ها جذب می شود، صرف هضم و جذب آن ها گردد. در نتیجه خوردن آن ها نه تنها کالری به بدن اضافه نمی کند، بلکه مقداری انرژی نیز برای متابولیسم آن ها از ذخایر انرژی بدن گرفته می شود و برخی در ادامه نیز چنین نتیجه گیری کرده اند که هر چه قدر بخواهید می توانید از این مواد غذایی مصرف کنید و همچنان وزن خود را کاهش دهید.
چند مثال هیجان انگیز هم غالبا برای خوانندگان زده می شود، کرفس و کلم بروکلی از نمونه های رایج هستند. مثلا در مورد کرفس گفته می شود که 40 گرم کرفس 7 کیلوکالری انرژی دارد، در حالی که بدن به 30 کیلوکالری برای هضم و جذب آن نیاز دارد، اگر چنین مطلبی درست باشد شما 23 کیلوکالری منفی مصرف می کنید و اگر در روز 5 بار مصرف آن را تکرار کنید، در پایان ماه حدود نیم کیلوگرم وزن کم می کنید. همچنین در مورد کلم بروکلی ذکر شده است که مصرف 100 گرم آن باعث صرف 55 کیلوکالری از بدن برای هضم و جذب آن می شود و یا در مورد پرتقال گفته می شود 25 کیلوکالری نهایتا از بدن گرفته می شود تا این میوه مورد استفاده بدن قرار گیرد!!! و یا گریپ فروت را یک کاتالیست سوزاننده ی چربی معرفی کرده و بنابراین مصرف آن را قبل و یا همراه وعده غذایی توصیه می کنند!!!!
سبزیجات دارای کالری منفی عبارتند از: گل کلم، کرفس، مارچوبه، کلم بروکلی، کلم برگ، بادمجان، هویج، کاسنی، شاهی، خیار، رازیانه، کدو، تره فرنگی، کاهو، ترب، فلفل، تربچه، اسفناج، گوجه فرنگی، شلغم، سیر، لوبیا سبز و ریواس
این ایده و تئوری که گستردگی بسیاری در سایت های اینترنتی، کتاب ها و تبلیغات الکترونیک به ویژه از سال 2005 میلادی پیدا کرده است، در وهله ی اول بسیار جالب و خوشایند به نظر می آید، اما آیا این ایده با فیزیولوژی و عملکرد متابولیکی واقعی بدن هماهنگی دارد؟ آیا خوردن هر چه بیشتر این مواد غذایی آن طور که ادا می شود باعث می گردد تا بدن مانند یک ماشین چربی سوز عمل کند؟ با این که با یک جستجوی ساده ی "رژیم غذایی با کالری منفی" در اینترنت با انواع بسیار متنوعی از این رژیم ها مواجه می شوید، اطلاعات بسیار کمی همراه با این رژیم ها به ما داده می شود. در عوض با تبلیغات بسیار گوناگون، ذهن شما را همزمان درگیر می کنند، مثل کاهش وزن از طریق هیپنوتیزم و....
در کتاب رژیم غذایی با کالری منفی حدود 100 ماده غذایی با خاصیت فوق برای شما نام برده می شود که با خوردن آن ها بدون این که نیازی به ورزش و یا روزه داری و یا تحمل گرسنگی داشته باشید، می توانید در 7 روز 7 کیلوگرم وزن کم کنید و 3 برابر سریع تر از سایر رژیم ها لاغر شوید، البته این لیست و کتاب 80 صفحه ای الکترونیک بعد از پرداخت حدود 20 دلار در اختیار شما قرار داده می شود و غالبا یک حراج چند دلاری نیز در گوشه صفحه شما را به پرداخت این مبلغ تشویق می کند!!!
حال بگذارید با یک عینک علمی که با فیزیولوژی و متابولیسم واقعی بدن منطبق است این ادعا را بررسی کنیم، زیرا هر ایده و تئوری که در ظاهر به نظر منطقی بیاید، الزاما در بدن ما به همان صورت اتفاق نخواهد افتاد.
اولا، باید گفت که تاکنون هیچ مطالعه ی علمی چنین تئوری را بررسی نکرده است و به گفته دانشمندانی که بر روی متابولیسم بدن مطالعه می کنند، در حال حاضر ابزار متابولیکی برای سنجش انرژی مورد نیاز برای هضم و جذب مواد غذایی خاص وجود ندارد. به عبارت دیگر هیچ مطالعه تجربی تا امروز انجام نشده که نشان دهد اگر برای مثال مقدار مشخصی شاه توت مصرف کنید، دقیقا چه مقدار انرژی صرف هضم و جذب آن می شود. ضمن آن که میزان مصرف انرژی هضم و جذب مواد غذایی علاوه بر ویژگی های خود ماده غذایی به وضعیت متابولیسم فردی، ترکیب غذای مصرفی در وعده های غذایی قبل، شدت فعالیت فیزیکی و سن بستگی دارد، در نتیجه این مقدار نمی تواند در تمام افراد یکسان باشد.
آن چه مسلم است این است که تمام مواد غذایی، حتی آن هایی که در فهرست مواد غذایی با کالری منفی ذکر می شوند، دارای میزان مشخصی کالری می باشند و هیچ ماده غذایی را نمی توانید پیدا کنید که به هیچ وجه دارای کالری نباشد، زیرا مواد غذایی از نسبت های متفاوت کربوهیدرات، پروتئین، چربی و فیبر تشکیل شده اند که یک گرم از آن ها به ترتیب دارای 4، 4، 9 و 2 کیلوکالری هستند.
بنابراین کم کردن وزن به دنبال مصرف مواد غذایی که در فهرست مواد غذایی با انرژی منفی وجود دارند، به جهت آن نیست که این مواد چربی می سوزانند، بلکه به علت جایگزین نمودن آن ها با مواد غذایی پُرکالری است. نتایج یک مطالعه نشان داده است که وقتی وعده غذایی با یک سالاد بزرگ 100 کیلوکالری(مرکب از کاهو، گوجه فرنگی، هویج، خیار، کمی سُس بدون چربی و پنیر موزارلا) شروع می شود، میزان کل انرژی دریافتی در وعده غذایی تا 12 درصد نسبت به زمانی که سالاد مصرف نمی شود کاهش می یابد، ولی اگر وعده غذایی با سالاد کوچک و کم حجم تر ولی 200 کیلوکالری شروع شود، در پایان وعده 8 درصد کالری بیشتری دریافت می گردد و اگر وعده غذایی با سالاد 400 کیلوکالری شروع شود، انرژی دریافتی در پایان 17 درصد بیشتر است. پس در حقیقت ما به دنبال احساس سیری است که کالری کمتری دریافت می کنیم و نه به علت اثرات متابولیک مواد غذایی در بدن.
نکته مهم دیگر آن است که تنظیم رژیم غذایی فقط علم محاسبه کالری مواد غذایی نیست. این اشتباه بزرگی است که رژیم غذایی بیش از محاسبه کالری در موفقیت اجرای بلند مدت رژیم غذایی با کالری منفی، نیاز به انجام تحقیقات بیشتری است، اما به هر حال مواد غذایی که در فهرست ذکر شده قرار دارند علاوه بر این که دارای کالری پایینی هستند، منبع خوبی برای بسیاری از ویتامین ها، مواد معدنی و فیبر می باشند. پس این مواد غذایی، گزینه های مناسبی در رژیم کاهش وزن هستند و همین امر خود به عنوان اقدامی مثبت برای یک شروع ایده آل پیرامون کاهش وزن دایمی می باشد. گرچه ادعای اثر چربی سوزی که در مورد آن ها القا شده است، پشتوانه علمی ندارد.
میوه های دارای کالری منفی عبارت هستند از: سیب، زغال اخته، گریپ فروت، شاه توت، توت سیاه، گلابی، لیمو، پرتقال، هلو، تمشک، توت فرنگی، نارنگی، هندوانه، طالبی، گرمک، انبه، آلو و آناناس
ذکر این نکته نیز ضرورت دارد که رژیم های با کالری منفی فاقد مقدار کافی منابع کلسیم هستند و مقدار پروتئین و چربی آن ها نیز پایین است، بنابراین مصرف چند هفته و یا چند ماه آن ها، بدن را با کمبود مواجه می کند. از طرف دیگر گر چه کم کردن کالری دریافتی قطعا باعث کاهش وزن می شود، اما باید بدانید که کم کردن بیش از حد انرژی دریافتی، باعث افت متابولیسم بدن و در نتیجه افزایش وزن می شود.
نکته دیگری که مناسب است در این جا به آن اشاره شود، اثر گرمازایی مواد غذایی(Thermic effect of food) یا همان انرژی مورد نیاز برای متابولیسم چربی ها، کربوهیدارت ها و پروتئین ها است که به طور کلی 10 درصد انرژی مصرفی بدن را تشکیل می دهند. این میزان در چربی ها 3 تا 5 درصد، در کربوهیدرات ها 15 درصد و در پروتئین ها حدود 30 درصد است. برای مثال با مصرف سینه مرغ که حدود 200 کیلوکالری باشد 30 درصد انرژی یا 60 کیلوکالری صرف متابولیسم می شود و نهایتا 140 کیلوکالری در بدن باقی می ماند، بنابراین با مصرف منابع پروتئینی کم چرب همراه با منابع موجود در فهرست مواد غذایی با کالری منفی که ارزش ویتامین، مواد معدنی و فیبر بالایی دارند، نه تنها می توانید اشتهای خود را کنترل کنید، بلکه سوخت و ساز بدن خود را در محدوده ی مشخصی می توانید افزایش دهید.
پس نتیجه توضیحات ارائه شده آن است که مصرف میوه ها و سبزی های خاص نمی تواند بدن را به یک ماشین چربی سوز تبدیل کند و مصرف بیش از حد یک ماده غذایی حتی اگر در فهرست مواد غذایی با کالری منفی باشد، زمانی که شما بیش از نیاز انرژی دریافت می کنید، نمی تواند در کاهش وزن موثر باشد. اگر واقعا می خواهید به طور موثر کالری بسوزانید باید ورزش را شروع کنید، زیرا ماده غذایی با خاصیت چربی سوزی وجود ندارد، اما تشویق به مصرف این مواد به جهت نقش آن ها در تامین ویتامین، املاح و فیبر مورد نیاز بدن در رژیم غذایی بسیار مناسب است.
لادن گیاهی - دانشجوی دکترای تغذیه دانشگاه وین
ماهنامه ی دنیای تغذیه
زندگی شهرنشینی ارمغان های زیادی را با خود به همراه می آورد؛ چاقی، بی تحرکی، افزایش بیماری های غیرواگیر مانند بیماری های قلبی- عروقی، فشارخون و... که با روند روبه رشد شهرنشینی در حال افزایش نیز هستند و پیش بینی می شود تا 20 سال آینده بالاترین بار بیماری ها مربوط به بیماری های غیرواگیر باشد...
کبدچرب یکی از همین بیماری ها است که به گفته دکتر ملک زاده، 30 درصد مردم کشورمان به آن دچارند. آمارها نشان می دهد که انواع هپاتیت های غیرویروسی نیز در ایران در حال افزایش است. سومین کنگره بین‌المللی هپاتیت تهران بهانه ای بود تا با کارشناسان نظام سلامت، وضعیت هپاتیت‌های ویروسی و غیرویروسی را در کشور بررسی کنیم.
رییس سومین کنگره بین‌المللی هپاتیت تهران نسبت به افزایش شیوع هپاتیت های غیرویروسی در کشور هشدار داد. دکتر سیدموید علویان با اشاره به گسترش پدیده شهرنشینی گفت: "کبد چرب از عوارض چاقی و بیماری دیابت است و هم اکنون شیوع هپاتیت های غیرویروسی (التهاب کبد) به دلیل ابتلا به کبدچرب در کشور افزایش یافته است." رییس مرکز تحقیقات بیماری های گوارش و کبد تاکید کرد: "در شرایط کنونی با رشد هپاتیت های ناشی از کبدچرب شاهد سیر کاهنده انواع هپاتیت های ویروسی نسبت به 18 سال پیش هستیم." دکتر علویان شایع ترین علت کبد چرب را چاقی و اختلال در چربی های خون بیان کرد و اظهار داشت: "امروزه با صنعتی شدن شهرها و کم تحرکی، استفاده از تغذیه نامناسب نظیر فست فودها، روغن های غیراستاندارد، کاهش مصرف میوه و سبزی، افزایش مصرف شکر، قند، شیرینی و نوشابه های گازدار سبب رشد فزاینده چاقی در کشور شده است." وی با اشاره به این که یکی از فعالیت های مهم کبد، ذخیره سازی و سوخت و‌ساز چربی ها در بدن است، گفت: "کبد طبیعی حاوی حدود 5 گرم چربی در 100 گرم وزن خود است و هرگاه مقدار چربی بیش از 5 درصد وزن آن شود، به این حالت کبدچرب اطلاق می شود." وی عوامل مهمی که سبب بروز کبدچرب می شود را این گونه برشمرد: "بیماری دیابت، مصرف مشروبات الکلی، چاقی و اختلال در چربی های خون، بدغذایی و سوء تغذیه، مصرف برخی از داروهای کورتون دار مثل پردنیزولون، داروهای ضدتشنج نظیر (اسیدوالپروییک)، بیماری های مزمنی نظیر نارسایی عضلات قلبی، هپاتیت مزمن (هپاتیت C) و سل ریوی." به گفته دکتر علویان، بیماری کبدچرب معمولا علامت خاصی ندارد و به دنبال انجام آزمایش های دوره ای، اختلال در آنزیم های آن مشخص می شود.
رشد دیابت و چاقی در کشور
شایع ترین انواع هپاتیت در کشور، هپاتیت های غیرویروسی است. دکتر رضا ملک زاده، فوق تخصص گوارش و کبد، رییس مرکز تحقیقات گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان این مطلب تاکید کرد: "هپاتیت های غیرویروسی خصوصا هپاتیت های ناشی از رسوب چربی در کبد افزایش داشته است." دکتر ملک زاده مهم ترین علت افزایش هپاتیت های غیرویروسی را دیابت و چاقی عنوان کرد و گفت: "اپیدمی چاقی و پرخوری در کشور ما به وقوع پیوسته است و علاوه بر آن افزایش بیماری دیابت نیز سبب بروز هپاتیت های غیرویروسی مانند کبدچرب در کشور شده است." این فوق تخصص گوارش و کبد به افزایش هپاتیت های خودایمن اشاره کرد و تاکید کرد: "افزایش آمار هپاتیت های خودایمن نیز در کشور قابل توجه است." وی خاطرنشان کرد: "زمانی که وضعیت اقتصادی، اجتماعی مردم بهبود پیدا می کند این نوع هپاتیت ها نیز بیشتر دیده می شود. با بالا رفتن استانداردهای بهداشتی مثل آب آشامیدنی میزان بروز هپاتیت های خودایمن هم افزایش می یابد."
همان طور که می دانید هپاتیت های غیرویروسی قابل پیشگیری هستند و مهم ترین راه برای پیشگیری از آن ها، کنترل وزن است. دکتر ملک زاده در این باره می گوید: "برای کنترل وزن و پیشگیری از ابتلا به کبدچرب، افراد می توانند مصرف غذاهای حاوی نشاسته مانند نان، سیب زمینی، برنج، شیرینی جات، فست فودها و نوشابه را به حداقل برسانند." دکتر ملک زاده توصیه کرد: "به جای مصرف غذاهای پرچرب، مصرف میوه جات و سبزیجات تازه را در اولویت قرار دهید و روزی نیم تا یک ساعت ورزش کنید." وی با بیان اینکه 30 درصد افراد بالای 40 سال در کشور مبتلا به کبد چرب هستند، ادامه داد: "معمولا بیماری کبدچرب از سن 30 سالگی شروع می شود و در تمامی افراد از سن 35 سالگی به بعد اوج می گیرد. همچنین 2 تا 3 درصد از کسانی که کبدچرب دارند به هپاتیت ناشی از رسوب چربی دچار می شوند." دکتر ملک زاده با اشاره به این که معمولا زنان و مردان بعد از ازدواج دچار اضافه وزن می شوند، توصیه کرد: "رژیم غذایی مناسب باید در خانواده ها مورد توجه قرار بگیرد و عادت به نخوردن نمک و چربی زیاد از دوران کودکی در فرد شکل بگیرد."
مهدیه آقازمانی
هفته نامه سلامت
بر خلاف تصور عموم، مصرف لیمو شیرین برای مبتلایان به درد و ورم معده ، مفید است.
لیمو شیرین اگر برش بخورد و در معرض هوا قرار گیرد، طعم آن تلخ می‌شود که علت اصلی آن، لیمونین و نارنجین موجود در لیمو شیرین است. ترکیب این مواد با اکسیژن هوا موجب تلخی لیمو شیرین می‌شود.
در طب سنتی از لیمو شیرین به عنوان میوه‌ای خنک و مفید در رفع التهاب و تشنگی نام برده می‌شود.
ویتامین C موجود در لیمو شیرین، ماده‌ای پیشگیری کننده از ابتلا به سرطان است.
لیمو شیرین برای مبتلایان به ناراحتی معده مفید است.
معمولا توصیه پزشکان به افراد مبتلا به زخم و ورم معده یا سایر بیماری‌های گوارشی، مصرف نکردن هر نوع میوه و سبزی خام است، زیرا به علت افت کارایی معده، این افراد توانایی هضم فیبر موجود در این مواد را ندارند و متعاقب مصرف میوه و سبزی خام، دچار درد معده شدید می‌شوند.
اما بررسی‌های مکرر نشان می‌دهد مصرف لیمو شیرین نه تنها برای افراد مبتلا به معده درد مضر نیست، بلکه به ترمیم هر چه سریع تر معده نیز کمک می‌کند و مصرف روزانه یک عدد لیمو شیرین در مبتلایان به ناراحتی معده ضروری است.
دکتر مسعود کیمیاگر - متخصص تغذیه و رژیم درمانی
آلرژی غذایی عبارت است از واکنش بیش از اندازه ی دستگاه ایمنی به برخی غذاها یا موادی که معمولاً بی‌خطرند. این واکنش‌های نا مطلوب ممکن است، ارثی یا ناشی از یک نقص اکتسابی بیوشیمیایی باشند. علایم ممکن است در عرض چند دقیقه یا 2ساعت پس از خوردن آن غذای به خصوص بروز کنند. در بعضی موارد، امکان دارد علایم 2-1روز بعد نیز ظاهر نشوند.
علایم شایع:
اسهال (شایع است)
درد شکمی (شایع است)
بثورات پوستی
نفخ و باد شکم (شایع است)
کهیر
تورم صورت (به خصوص لب‌ها)
خارش
تورم دست‌ها و پاها
آسم
تهوع و استفراغ
سرفه
سردرد میگرنی
غش یا حالت نزدیک به غش
مواد غذایی آلرژی زا :
هرگونه غذا یا ماده‌ای که بلعیده می‌شود، می‌تواند باعث بروز واکنش آلرژیک شود. غذاهایی که بیشتر باعث این حالت می‌شوند، عبارتند از: شیر گاو ، تخم‌مرغ، گندم، سویا، بادام زمینی ، ماهی ، آجیل مثل گردو و فندق، خربزه ، کنجد ، تخمه ی آفتاب گردان و شکلات .
عوامل افزایش‌دهنده خطر:
خطر برای کسانی که مشکلات آلرژی دیگری نیز دارند، بیشتر است و نیز اگر در یکی از اعضای خانواده، سابقه ی آلرژی غذایی وجود داشته باشد.
پیشگیری :
غذاهای ایجاد کننده ی آلرژی را در خود شناسایی نمایید و از مصرف آنها پرهیز کنید.
معلوم شده شیرخورانی که غذای جامد برای آنها دیرتر شروع می‌شود، کمتر به آلرژی غذایی دچار می‌شوند.
آلرژی غذایی در شیرخواران معمولاً بعد از 4-2 سالگی برطرف می‌شود.
بزرگسالانی که به بعضی ازغذاها (به خصوص شیر، ماهی یا آجیل ) آلرژی دارند، با احتمال بیشتری این آلرژی را برای سال‌ها حفظ می نمایند.
عوارض احتمالی:
- آنافیلاکسی (یک نوع آلرژی حاد و خطرناک که حین آن تنفس دچار مشکل شده، ضربان قلب نیر نامنظم شده، و فشارخون کاهش می‌یابد)
- واکنش شبیه کهیر
- آسم ریه ها
- التهاب روده‌ها
- ضایعات شبیه اگزما
توصیه های درمانی :
1. حذف غذاهای مورد شک از رژیم غذایی برای مدت دو هفته یا تا زمانی که علایم آلرژی ناپدید شوند. سپس اضافه نمودن غذاهای مورد شک به صورت تک تک به رژیم غذایی. به این ترتیب مشخص می‌شود که کدام غذاها در ایجاد آلرژی شما نقش دارند.
2.آزمایش تزریق پوستی گاهی ممکن است غذای آلرژی زا را شناسایی کند. اما کم نیستند مواردی که این آزمایش‌ها اشتباهاً غذاهایی که شما به آنها آلرژی ندارید را به عنوان مسئول آلرژی غذایی معرفی می کنند.
مهم ترین مواد غذایی آلرژی زا عبارتند از :شیر گاو، تخم‌مرغ، گندم، سویا، بادام زمینی، ماهی، آجیل مثل گردو و فندق.
3.بیمارانی که آلرژی غذایی شدیدی به یک نوع غذا دارند، باید بسیار مراقبت باشند که از خوردن آن غذا پرهیز کنند.
4.همیشه یک کیت که دارای سرنگ حاوی آدرنالین است را به همراه داشته باشید تا اگر احیاناً غذای آلرژی زا تصادفاً خورده شد و واکنش حاد و فوری رخ داد، از این سرنگ استفاده شود. البته این کار باید تحت نظر پزشک باشد.
5.یک دست‌بند یا گردن آویز مخصوص همراه داشته باشید که روی آن نوع آلرژی دقیقاً مشخص شده باشد.
داروها :
هیچ دارویی برای درمان آلرژی غذایی وجود ندارد، اما از بعضی از داروها می‌توان برای تخفیف یا رفع علائم استفاده نمود.
فعالیت:
هیچ محدودیتی برای آن وجود ندارد.
رژیم غذایی:
ازغذایی که سبب ایجاد آلرژی در شما می شود، اجتناب کنید یا مصرف آن را به حداقل برسانید. برچسب غذاها را به دقت مطالعه کنید.
اگر شما یا یکی ازاعضای خانواده تان دچارعلایم خفیف تا متوسط آلرژی غذایی هستید یا شاهد یک واکنش شدید آلرژیک پس ازخوردن غذا در یکی از همراهانتان هستید، در این شرایط فوراً درخواست کمک کنید و به پزشک مراجعه نمایید.
عوامل آلرژی زا در مناطق و شهرهای گوناگون متفاوت است؛ به عنوان مثال گرده ی گیاهان وحشی و خودروی کوه های اطراف تهران که توسط باد و جریان هوا در شهر پراکنده و وارد سیستم تنفسی افراد می شود، علت عمده بروز حساسیت های فصلی است. علائم آلرژی بسته به مکان زندگی و خصوصیات آب و هوایی منطقه و نوع گیاهان محیط ممکن است در فصول مختلف سال بروز کند. در مناطق گرم، گرده افشانی درختان در اوایل بهار صورت می گیرد. بنابراین در این مناطق، آلرژی ها نیز در همان زمان آغاز می شود. ممکن است در برخی مکان ها نیز به دلیل آب و هوای منطقه و نوع گیاهان محیط، در پاییز همزمان با گرده افشانی بعضی از گیاهان، باز هم علائم آلرژی بروز کند.
آلرژی فصلی خود را به صورت آبریزش بینی، عطسه، قرمز شدن چشم ها و غیره نشان می دهد که شدت علائم در بیماران مختلف، متفاوت است و پاسخ به ماده آلرژی زا نیز بستگی به سیستم ایمنی هر فرد دارد. ورود این مواد به بدن اغلب منجر به افزایش ترشح هیستامین می شود.
هیستامین ماده ترشحی درون ریزی است که با تحریک اعصاب، پیام را در سراسر بدن منتشر می کند که موجب آشفتگی و برانگیختگی سیستم ایمنی می شود.
آلرژی در واقع عکس العمل شدید سیستم ایمنی، هنگام ورود یک ماده خارجی به بدن است.
تقریباً تمام داروهایی که برای انواع مختلف آلرژی ها تجویز می شوند، تنها آرام بخش و ضد التهاب اند. اگر نوع حساسیت تشخیص داده شود، درمان بسیار ساده است. تنها راه درمان آلرژی پرهیز از ارتباط با ماده حساسیت زاست. در صورت عدم درمان و پیشگیری، ممکن است آلرژی باعث ایجاد اختلالات مختلفی همچون پولیپ، آسم، سینوزیت، مشکل ریوی و حتی ناراحتی های پوستی مثل کهیر شود.
در این مقاله سعی شده به ارتباط آلرژی های فصلی با غذا پرداخته شود، هر چند که بسیاری از غذاها ممکن است فقط تشدید کننده آلرژی باشند نه ایجاد کننده آن، یا اینکه برعکس برخی مواد خوراکی باعث تخفیف علائم آلرژی فصلی شوند نه درمان آن. ولی دانستن این موارد می تواند جهت مواجهه با این مشکل و چگونگی برخورد با آن به افراد کمک کند.
غذاهای تشدید کننده آلرژی
افراد مبتلا به Pollen Allergy (آلرژی به گرده گل ها و گیاهان) ممکن است با مصرف میوه و سبزی تازه، دچار خارش و تورم را در ناحیه لب ها، زبان، گلو و سقف دهان شوند. این نوع آلرژی در بزرگسالان شایع تر از کودکان است. شدت علائم در افراد مختلف متغیر است و معمولاً تهدید کننده زندگی نیست، اما ممکن است به ندرت واکنش های آنافیلاکسی (نوع شدید علائم آلرژی که می تواند منجر به مرگ گردد) را باعث شود. معمولاً میوه ها و سبزیجات پخته توسط این افراد بهتر تحمل می شوند.
از جمله میوه و سبزی هایی که ممکن است آلرژی فصلی را در این افراد تشدید کنند و باعث خارش و تورم دهانی شوند، شامل: سیب، هویج، کرفس، گوجه فرنگی، فندق، خربزه، موز، گیلاس، زردآلو، گوجه سبز و هلو است. عدم مصرف یا مصرف کمتر این مواد در هنگام گرده افشانی گیاهان و آلرژی های فصلی، تحمل این شرایط را برای بیمار راحت تر می کند. همان طور که در بالا نیز اشاره شد تنها راه درمان آلرژی، پرهیز از ارتباط با ماده حساسیت زاست.
غذاهای ضد آلرژی (Anti-Allergy Eating)
در بالا به مواردی اشاره شد که بدن در نتیجه آلرژی به گرده گل یا گیاه خاصی، به برخی مواد خوراکی نیز واکنش نشان می دهد. در ادامه به مواد غذایی اشاره می شود که مصرف آنها باعث حفاظت و تقویت سیستم ایمنی در مقابل آلرژی فصلی می شود.
غذاهای پر فیبر و ماست بخورید
طبق یافته های محققان دانشگاه «میشیگان» حفظ تعادل میکروفلور روده (باکتری های مفید روده)، افراد را در مقابل آلرژی فصلی و آسم حفاظت می کند. برای حفظ تعادل میکروفلور دستگاه گوارش، مقادیر کافی از غذاهای غنی از فیبر نظیر توت، پرتقال، نخودسبز، غلات سبوس دار و مغزها در برنامه غذایی تان داشته باشید.
ماست یکی دیگر از مواد غذایی مبارز علیه آلرژی است. مطالعه بر روی 120 فرد بزرگسال توسط محققان دانشگاه کالیفرنیا نشان داد که مصرف 180 گرم ماست در روز، تعداد روزهایی که افراد دچار تب یونجه (خصوصاً ناشی از گرده علف) می شدند را کاهش داد. همچنین این افراد علائم کمتری از آلرژی را نسبت به قبل نشان دادند.
چای سبز بنوشید!
طبق یافته های محققان ژاپنی، چای سبز به دلیل داشتن متیلات اپی گالوکاتچین گالات (EGCG) می تواند خواص ضد آلرژی داشته باشد. لذا مصرف روزانه آن توسط محققان توصیه شده است.
اسیدهای چرب اُمگا-3 مصرف کنید!
مطالعات نشان داده است که مصرف اسیدهای چرب امگا-3 می تواند بدن را علیه تولید بالای برخی آنتی بادی هایی که آلرژی را بدتر می کند، محافظت نماید. علاوه بر این، امگا-3 خواص ضد التهابی نیز دارد که شدت علائم آلرژیک را کاهش می دهد. ماهی به خصوص انواع چرب آن، منبع غنی اسیدهای چرب امگا-3 است. علاوه بر ماهی های چرب، گردو و تخم کتان هم از منابع خوب، امگا 3 هستند.
زهرا فرهناک- دانشجوی کارشناسی ارشد علوم بهداشتی در تغذیه